Let’s talk about gender, geaardheid, trans* personen en media 

Geschreven door Margot Gysbrechts 

 

De week begon met een fragment uit “De slimste mens ter wereld” waarbij er tijdens een quizvraag gevraagd werd naar de dead name van Sam Bettens. Een dead name van een trans* persoon is de naam waarmee die persoon geboren werd en die hun leven voor de transitie bepaalde. Het is met andere woorden de naam die een trans* persoon niet meer wil gebruiken, omdat het net niet strookt met hoe die persoon zichzelf identificeert. Binnen de LGBTQI+ community is het daarom ook algemeen geweten dat men enkel de naam en voornaamwoorden (pronouns) gebruikt die worden aangegeven door de trans* persoon zelf. Het gebruik van een dead name loopt vaak samen met het foutief genderen van die persoon. Foutief genderen is dan weer het foutieve gebruik van de voornaamwoorden, bv. iemand consequent aanspreken als ‘hij’ hoewel deze persoon al meermaals heeft aangegeven door het leven te gaan als ‘zij’ of als non – binair. Uitspraken als “hij blijft een man, ook met jurkjes” zijn een typisch voorbeeld van het foutief genderen van een persoon. We kunnen een onderscheid maken tussen de transfoben die bewust – bijvoorbeeld op sociale media – een persoon foutief blijven genderen en de foute ‘pronouns’ blijft gebruiken bij het aanspreken van een trans of non – binair persoon. Daarnaast zijn er uiteraard ook de binaire structuren van onze samenleving die het onbegrip en de onwetendheid in stand houden. 

 

Donderdagavond verscheen er dan een fragment in ‘First Dates’ op één waarbij de crew van het restaurant een foutieve definitie en uitleg gaf aan de concepten biseksueel en non – binair. Beide termen werden eigenlijk als synoniemen bekeken en er werd – makkelijk samengevat – eigenlijk uitgelegd dat non – binair een andere term is voor biseksuelen, die enkel biseksuelen gebruiken. Dat is uiteraard volledig onjuist, non – binair en biseksueel zijn twee verschillende concepten, die in se niets met elkaar te maken hebben. Een non – binair persoon is namelijk iemand die zich niet thuis voelt in de binaire gendercategorieën die we kennen, namelijk man en vrouw. Dit betekent dat deze persoon zich beter voelt bij een andere, niet – binaire genderidentiteit en dat die zich bijgevolg niet wil identificeren met het hokje vrouw of het hokje man. Identiteit, genderidentiteit in dit geval, is dynamisch en kan dus veranderen doorheen de tijd. Het is niet zo dat iemand verplicht mag worden om slecht één genderidentiteit te kiezen en deze dan ook te behouden voor het hele leven. Hoe die zich identificeert, is een spectrum waardoor het automatisch fluïde en evolutief is. Non – binair is eigenlijk een paraplubegrip waar we dus opnieuw verschillende termen voor genderidentiteiten buiten dat binaire model hebben. Denk bijvoorbeeld aan genderqueer, gender non – conform, agender, genderfluïde e.d. Ze hebben met elkaar gemeen dat ze zich buiten de binaire gendernormen bevinden maar ze kunnen onderling nog verschillen. Iemand die zich identificeert als non – binair wil dus vaak niet aangesproken worden met zij/haar of hij/hem. Andere non – binaire personen hebben misschien geen problemen met bepaalde voornaamwoorden. Je merkt het al: dit is een persoonlijke keuze en die moet ook gerespecteerd worden. Vooraleer je met je ogen rolt, stel jezelf eens even de vraag of jij het fijn zou vinden om telkens aangesproken te worden met een foute naam, een foute verwijzing, een foute omschrijving. Als binaire persoon hecht je namelijk vaak ook veel belang aan het feit dat mensen je naam juist uitspreken, je karaktereigenschappen correct omschrijven en vooral ook niet je naam vergeten. Waarom zouden trans* of non – binaire personen dan niet de vrijheid mogen krijgen om hun voornaamwoorden en geprefereerde aanspreking duidelijk te maken? Wat maakt hen minder dan jou? 

 

“Waarom zouden trans* of non – binaire personen dan niet de vrijheid mogen krijgen om hun voornaamwoorden en geprefereerde aanspreking duidelijk te maken? Wat maakt hen minder dan jou?”

 

Iemand die zichzelf identificeert als biseksueel kan dus wel zichzelf zien als non – binair omdat die persoon zichzelf niet wil identificeren in het binaire model, maar dat hoeft niet noodzakelijk zo te zijn. Biseksualiteit gaat namelijk over romantische gevoelens, seksuele aantrekking naar zowel mannen als vrouwen, waarbij het gender van een persoon niet doorslaggevend is. Dit betekent dus dat een biseksueel persoon verliefd kan worden op mannen en vrouwen, zonder dat één van de twee genders doorslaggevend is. Je merkt het dus al: biseksualiteit zijn je romantische gevoelens en je aantrekking ten opzichte van andere personen. Hier gaat het dus over de vraag: “op wie kan ik verliefd worden?”. Non – binair gaat dan weer over hoe iemand zichzelf identificeert. Hoe voel jij je? Hoe identificeer jij je? Wens jij wel deel te zijn van het binaire model in deze maatschappij? Bij non – binaire personen is het antwoord op die laatste vraag “nee”. 

Is het automatisch transfoob als je deze verschillen niet kent? Neen, als hetero cis – persoon is het misschien geen basiskennis om te weten hoe anderen zich identificeren, maar het is wel een belangrijk nuance dat je ervoor moet openstaan om erover te leren. Er is namelijk een verschil tussen foutief genderen en ervan leren of foutief genderen maar volharden in de fouten. Als individu in deze samenleving is het namelijk niet moeilijk om geïnformeerd te worden: lees er een boek of artikel over, stel een vraag aan organisaties die zich hiervoor inzetten en durf te luisteren. Je mag fouten maken, zolang je ook openstaat om gecorrigeerd te worden en bij te leren.  Is het daarentegen een probleem dat het Vlaamse medialandschap keer op keer dergelijke fouten blijft maken? Ja, dat is een fundamenteel probleem en daar moet dringend een mentaliteitsshift komen. Het kan niet zijn dat redacties en programmamakers geen enkele diversiteit en inclusiviteit in hun team hebben waardoor dergelijke fouten gemaakt worden. Het kan niet zijn dat een deelnemer van First Dates zelf een correcte uitleg geeft, die dan nadien volledig foutief wordt herhaald en zo wordt opgenomen. Het kan niet zijn dat niemand in een redactiezaal zich afvraagt of het gepast is om de dead name van iemand te vragen. Het kan niet langer meer normaal zijn dat we begrip hebben voor programma’s die uitzendingen op tv brengen waarin iemand foutief wordt aangesproken. Het kan niet zijn dat we comedians in praatprogramma’s hebben zitten die zogezegde ‘onschuldige’ transfobe mopjes maken. 

 

“Is het daarentegen een probleem dat het Vlaamse medialandschap keer op keer dergelijke fouten blijft maken? Ja, dat is een fundamenteel probleem en daar moet dringend een mentaliteitsshift komen. Het kan niet zijn dat redacties en programmamakers geen enkele diversiteit en inclusiviteit in hun team hebben waardoor dergelijke fouten gemaakt worden. “

 

Elke foutieve aanspreking met pronouns die niet van die persoon zijn, elk transfoob mopje, elk onbegrip ten opzichte van de LGBTQI + – community, is het miskennen van hun bestaansrecht en het miskennen van hun recht om te zijn wie ze willen zijn. Non – binaire personen, trans* personen en zelfs biseksuele personen moeten al dagelijks vechten tegen de ingebakken vooroordelen in onze maatschappij en de hypocrisie omtrent wie ze zijn. Ze krijgen dagelijks ongepaste vragen, worden op grote schaal foutief aangesproken en botsen vaak op onbegrip. “Tegenwoordig wil iedereen speciaal zijn”, “een echte man draagt geen jurken of make-up”, “waarom zouden we ons aanpassen voor zo een kleine groep?”. Het zijn maar enkele reacties die zij op dagelijkse basis moeten verwerken. Als je niet beseft dat dit een aanslag is op hun mentale gezondheid, hun mentaal welzijn en hun recht op gewoon bestaan in deze samenleving, dan gedraag je je transfoob. Het zou niet mogen dat we meer begrip hebben voor de cisgenders die foutief genderen dan dat we hebben voor non – binaire en trans* personen. Fouten maken is menselijk, een volledige cisgender en heteroseksuele redactie is daarentegen schuldig verzuim. Ga als redactie en programmamaker ten rade bij de persoon zelf, bij organisaties die hierin gespecialiseerd zijn of zoek het even online op maar het zou niet mogen dat dergelijke foutieve beelden op nationale tv worden getoond. 

Trans* en non – binaire personen willen uiteindelijk gewoon het recht om te mogen zijn wie ze willen zijn. Ze willen zichzelf kunnen identificeren met een identiteit en geaardheid die voor hen goed voelt en waarbij zij zich goed in hun vel voelen. Zij willen gelukkig kunnen zijn met hun naam, kledij en gevoel. Zij willen, net zoals u en ik, een plek in deze maatschappij. Daar moeilijk over doen en dat bestaansrecht ontkennen, is daarom ook schuldig verzuim.