Out For The Win wil visibiliteit geven aan holebi- en transgenderatleten via verhalen. Bij aanvang kregen we uiteenlopende reacties. Velen moedigden het project vanaf de eerste minuut aan en beaamden dat het hoogtijd werd dat holebi- en transatleten zichtbaarder zijn. Anderen vroegen zich af of dit allemaal wel nodig is. “Dat een atleet homo of trans is, maakt toch niets uit?”, klonk het. Die reactie begrijpen we, maar hiermee zijn we het niet helemaal eens. Sta ons toe even te verduidelijken waarom de sportwereld dringend nood heeft aan holebi- en transgendervoorbeelden.
Hoewel er steeds meer mensen uit de kast komen en de zichtbaarheid van holebi’s – en stilaan ook van de transgemeenschap – groter wordt, blijft de mentale gezondheid van holebi’s en transgenders behoorlijk slecht. Het “anders” zijn dan het merendeel van de bevolking zorgt voor bijzonder veel kopzorgen en de angst om niet aanvaard te worden nestelt zich diep. Onderzoek aan de Universiteit Gent toont zelfs aan dat één op vier een zelfmoordpoging zou ondernemen. (Onderzoek: Psychisch welzijn van holebi’s en transgenderpersonen UGent / Vlaams Expertisecentrum Suïcidepreventie, 2015). Ook in de sportwereld voelen de meeste holebi- en transatleten zich niet comfortabel. 81% van homomannen jonger dan 22 jaar geven aan volledig of gedeeltelijk in de kast te zitten in hun sportteam. (Research: Out on the fields, 2015). Bij lesbische vrouwen jonger dan 22 jaar is dit 74%. Iets minder, maar nog steeds erg hoog.
Jongeren blijven niet alleen vaak in de kast binnen hun sportclub, maar jonge holebi’s sporten ook steeds minder dan 15 jaar geleden (Survey: Stigma and Resilience Among Vulnerable Youth Centre, University of British Columbia, 2016). In 1998 nam 5 op 10 homostudenten deel aan sport. Tegen 2013 zakte dat procent naar 3 op 10. Deze deelname aan sport zakte ook bij lesbische meisjes (naar 52%, komende van 62% in 1998), biseksuele meisjes (38%, komende van 48%) en biseksuele jongens (42%, komende van 59%). Ook bij heterojongeren ging het aantal sporters naar beneden, maar niet zo significant als bij holebi-jongeren. Het onderzoek geeft geen verklaring voor de kloof tussen hetero- en holebi-jongeren, maar meent dat het zeer aannemelijk is dat stigma en discriminatie in sportclubs een rol spelen. “Het is aan te moedigen om meer atleten te hebben die uit de kast komen zonder schrik te hebben om gestigmatiseerd te worden,” vermeldt de hoofdonderzoekster Elizabeth Saewyc in haar conclusies. (Survey: Stigma and Resilience Among Vulnerable Youth Centre, University of British Columbia, 2016). Hoewel er geen duidelijk onderzoek naar is gebeurd, heerst er een algemeen gevoel dat transgenders de weg naar een sportclub nog moeilijker vinden.
Tom Lanoye, gerenommeerd Belgisch auteur en legendarische activist voor huwelijk tussen mensen van hetzelfde geslacht, ziet het zo: “De grote veldslagen van het huwelijk en de mogelijkheid tot adoptie zijn gewonnen. Ik begrijp dat de noodzaak niet meer zo groot is. Maar er zijn twee werelden waarin ik wel teleurgesteld ben: religie en vooral sport. De sportwereld, en dan zeker het voetbal en het wielrennen, blijft hangen in die machocultuur. Een wereld waarin veel geld omgaat. Zelfs sporters die afzwaaien, blijven zwijgen.” (De Morgen, 31 December 2016)
Professionele holebi-atleten bezitten dankzij hun bekendheid een platform om teamgenoten, supporters, technische omkadering en individuele jongeren te informeren. Helaas maken zij meestal geen gebruik van dat platform, vaak omdat ze enkel met de sportieve kant van hun carrière bezig willen zijn (begrijpelijk), maar ook uit angst.
Wat Lanoye zegt, is ook onze ervaring toen we met Out For The Win begonnen. Professionele holebi-atleten bezitten dankzij hun bekendheid een platform om teamgenoten, supporters, technische omkadering en individuele jongeren te informeren. Helaas maken zij meestal geen gebruik van dat platform, vaak omdat ze enkel met de sportieve kant van hun carrière bezig willen zijn (begrijpelijk), maar ook uit angst. Toegegeven, het is ook best wel griezelig: je hebt immers niet in de hand hoe die teamgenoten, sponsors en supporters reageren. Zelfs in deze maatschappij waar zo gefocust wordt op gelijke rechten en democratie worden scheldwoorden als “janet”, “homo” of “manwijf” nog altijd snel in de mond genomen. Dit resulteert dat zelfs in België – waar er toch veel openheid is omtrent homoseksualiteit – maar één professionele atleet het onderwerp in de media niet schuwt; basketbalster Ann Wauters. En wat dan met transatleten? Die krijgen maar al te vaak het verwijt dat ze er niet bij horen. Want “een transvrouw is immers toch veel sterker dan een cisvrouw*, niet”? De onwetendheid binnen de maatschappij is hieromtrent vaak erg groot.
Aangezien professionele sporters niet altijd de stap willen of durven zetten, focust Out For The Win op alle atleten die over hun seksualiteit en/of gender spreken. We hopen dat deze bottom-up aanpak andere jonge atleten en daarnaast ook professionele atleten zal inspireren om zowel op als naast het veld zichzelf te zijn en om hun verhaal te delen zodat dit onwetenden kan informeren. Out For The Win heeft niet als doel om atleten uit de kast te trekken, dit is een proces dat iedereen op een eigen tempo doorloopt, maar we bieden een platform aan met ervaringen zodat andere atleten beseffen dat ze niet alleen zijn.
Out For The Win heeft niet als doel om atleten uit de kast te trekken, dit is een proces dat iedereen op een eigen tempo doorloopt, maar we bieden een platform aan met ervaringen zodat andere atleten beseffen dat ze niet alleen zijn.
“Dat een atleet homo of lesbisch is, maakt toch niets uit?” Nee, het maakt niets uit. Althans, het zou niets mogen uitmaken. Maar er zijn tegenwoordig nog veel onzichtbare holebi’s en transgenders in de sport en hoe meer zij ervoor uitkomen, hoe minder speciaal en uitzonderlijk het wordt en hoe meer een jonge sporter onbevreesd zichzelf kan zijn. Het hoeft geen nieuws te zijn, maar dit is het vandaag de dag door de uitzonderlijke zichtbaarheid nog steeds wel. Daarnaast is het belangrijk om te tonen met welke grote issues holebi- en transatleten moeten omgaan als ze willen sporten, al was het maar op amateurniveau. Hopelijk kunnen hun getuigenissen leiden naar de broodnodige openheid in de sportwereld zodat holebi- en transjongeren zich als atleet onbevreesd kunnen ontplooien. Daarom is een project als Out For The Win nodig, want alles begint bij zichtbaarheid.
* Cisgender betekent dat je je identificeert met het geslacht dat je bij geboorte bent toegekend. Als je bij je geboorte tot vrouw ingedeeld bent en je je ook vrouw voelt, ben je dus cisvrouw.
